Literatürde bir ilk! Tiroid kök hücresinden paratiroid hücresi elde edildi - Güncel Haber Haberciler.oRgGüncel Haber Haberciler.oRg

Endokrin Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Erhan Ayşan başkanlığında multidisipliner bir araştırma kümesinin yaptığı çalışmada sağlıklı tiroid bezinden elde edilen kök hücreler çeşitli laboratuvar süreçlerinden geçirilerek büsbütün farklı bir organ olan paratiroid bezi hücrelerine dönüştürüldü. Bu değerli çalışma memleketler arası saygın bir bilim mecmuasında yayınlanarak tıp literatürüne girmiş oldu.

‘NAKİLLERİN MUVAFFAKİYET ORANI ARTACAK’

Paratiroidin bedenimizdeki kalsiyum dengesini sağlayan yegane organ olduğunu belirten Prof. Dr. Erhan Ayşan, “Kaslarımızda kâfi kalsiyum olmasaydı ne hareket edebilir ne de konuşabilirdik. Kalp kasımıza kâfi kalsiyum gitmezse kalbimiz çalışmaz hatta bu durum kalp durmasına kadar gidebilir. Bahsi geçen bütün süreçlerimizi yöneten paratiroid bezi bedenimiz için çok kıymetli bir organdır. Çalışmamızda bir dokudan diğer bir doku elde ettik. Literatürde, karaciğer kök hücrelerinden karaciğer, böbrek kök hücrelerinden böbrek elde etme durumu mevcut. Biz ise tiroid organından farklı bir organa, paratiroid organına dönüşüm sağladık. Bu teknik, literatür açısından çok değerli ve inovatif bir çalışma zira hem verici bulma problemini çözerken hem de nakil muvaffakiyet oranını da arttıracak. Birebir kişinin tiroid bezinden elde edilecek kök hücrelerle yapılacak nakillerde hem nakil için verici bulmaya gerek olmayacak, hem de o kişinin kendi dokusu kullanıldığı için doku ahengi sorunu yaşanmayacağından nakillerin muvaffakiyet oranı da artacaktır” biçiminde konuştu.

‘KISITLAYICI FAKTÖRLER SEBEBİYLE VERİCİ ORANIMIZ DÜŞÜK’

Prof. Dr. Erhan Ayşan bu değerli çalışmayla ilgili şu bilgileri verdi:

“Böbrek nakillerinde her insanın iki böbreği olduğu için bir böbreklerini bağışlama durumları var. Paratiroidler ise insan bedeninin en küçük organları, boyutları irice bir pirinç tanesi kadar! Bedenimizde dört paratiroid bezi var lakin sağlıklı bir beşerden bir ya da iki paratiroid bezi alındığında çeşitli teknik sebepler münasebetiyle öbür beşere bu yetmiyor. Organın küçüklüğü bunun en değerli sebepleri ortasında. Ayrıyeten Türkiye’de de, dünyada da sağlıklı bir insanın paratiroid dokusu kullanılamaz. Hasebiyle biz belirli kriterler doğrultusunda paratiroid bezinin fazla çalıştığı insanlardan bu dokuyu alıp naklediyoruz. İşte bu kısıtlayıcı faktörler sebebiyle verici oranımız düşük. Az evvel de söylediğim üzere bu teknikle verici sorunu da ortadan kalkacaktır.”

‘ÇALIŞMAMIZ YAKLAŞIK BİR AY EVVEL LİTERATÜRE GİRDİ’

35 bin kutu ilaç bakkaldan çıktı: Kanser, insülin, antibiyotik ve alerji ilaçları

Geniş bir akademik takımla bu mevzuda uzun yıllardır çalıştıklarının altını çizen Endokrin Cerrahi uzmanı Prof. Dr. Ayşan, “Geliştirdiğimiz tekniğin makalesini milletlerarası saygın bir bilim mecmuasında yayınladık. Böylelikle çalışmamız tıp literatürüne girdi ve bu süreç mevzuya hâkim bilim insanlarının bilgisine sunulmuş oldu. Yurt dışından kimi mailler dahi almaya başladık. Bu tekniğin yaygın kullanımı ile birçok organ yetmezliğinde yeni bir yaklaşımın önü açılmış olacak. Bunların başında da diyabet hastalığının tedavisinde kullanılan pankreas adacık nakli geliyor” sözlerini kullandı.

Prof. Dr. Ayşan çalışma süreçleri hakkında ise şu bilgileri paylaştı: “Tiroid dokularından elde ettiğimiz kök hücreleri laboratuvar kaidelerinde kimi özel dönüştürücü faktörlerle bir ortaya getirerek bu hücreleri erişkin paratiroid hücrelerine dönüştürdük. Bu hücreleri deney hayvanlarına naklederek işlevsel olduklarını da kanıtladık. Sonuçta bir organa ilişkin hücreler diğer bir organa dönüşmüş oldular. Bu çalışma birebir vakitte bir öğrencimizin de doktora tezi olma özelliğine sahiptir.”

‘YOL AÇTIK FAKAT DAHA YAPACAK ÇOK İŞİMİZ VAR’

Prof. Ayşan mevzu hakkında son olarak şunları söyledi: “Bir organı olmayan ya da işlev görmeyen insanlara diğer insanlardan elde edilen organların nakledilmesinin yerine kendisinde var olan bir organdan elde edilen hücreleri dönüştürerek nakil yapmak çok kıymetli bir basamaktır. Böylelikle doku ve organ nakillerinde verici sorunu, immun sistemi baskılayan ilaç kullanma sorunu ve en değerlisi başarısız nakiller sorunu çözülmüş olacaktır. Bu bahiste daha yapılacak çok iş var ve bu işler lakin multidisipliner, vizyoner, ahenk içinde ve çok çalışan akademisyenlerle yapılabilir.”