Gabriel García Márquez’in iki oğlu, babasının son kurgu eserini bitirdikten sonra yayınlama isteklerini göz ardı ettiler, ancak “Ağustos’a Kadar”a gelen tepkilere bakılırsa, belki de onu dinlemeleri gerekiyordu.
García Márquez’in 2014’teki ölümünden yıllar sonra kitapla ilgili incelemeler, Kitap bazı yararları olduğunu söyleyenlere pek nazik davranmaktan saptı.
Ancak basının genel olarak kötü olmasına rağmen bu edebiyat bölümü, ünlü yazarların değerli eserlerinin, istemeyenlerin de, gün ışığından çıkmayacağı uyarısında bulundu.
Yazarın bu ölümlü sarmalını üzerinden atmasının ardından geride kalan akrabalar için yayımlamak ve lanetlenmek her zaman en iyi politikaydı?
“Ağustos’a Kadar”, onun yıl annesinin mezarını ziyaret etmek için seyahat eden ve mutlu bir evliliği olmasına rağmen yeni bir sevgili edinen orta yaşlı bir kadının hikayesini anlatıyor.
García Márquez’in oğlu Gonzalo, BBC’ye göre yayınlama kararlarını gerekçelendirerek, parçaların “çalışmalarını yargılayacak durumda olmadıklarını, çünkü yalnızca kusurları görebildiğini ancak ilginç şeyleri göremediğini” söyledi.
Karışık karşılama
García Márquez, Mexico City’de 87 yaşında ölmeden önce senil demans hastasıydı.
Gonzalo, bunu “Gabo’nun o kadar felaket bulmadığını” ve bunun kendisine yeni bir yön gösterdiğini ve “benzersiz” olduğunu söyledi.
Pek çok eleştirmen bu kadar cömert değildi.
New York Times, Merhum Kolombiyalı usta ve Nobel ödüllü yazarın kitabının bir hayal ürünü olduğunu söyledi.
Michael Greenberg, “Yüzyıllık Yalnızlık’ın yazarından bundan daha tatmin edici olmayan bir veda hayal etmek zor” diye yazdı.
“Yüzyıllık Yalnızlık”, dünyanın Latin Amerika edebiyatını tanıtan 1967 tarihli bir romandır.
Buna karşılık Greenburg, García Márquez’in son teklifinin “bir kısa roman olarak adlandırılması için bile yeterli olmadığını, hatta bitmiş bir roman olduğunu” yazdı.
García Marquez’in 1970’lerde Barselona’da yaşadığı dönem boyunca İspanya’da, eleştirmenler biraz daha nazikti.
El País gazetesinde yazan Nadal Suau şunu yazdı: “Erdemleri var ama gerçek boyutlar konusunda aldatılmamak tavsiye edilir: onlar küçüktür.” Bu, yazının pek az olup olmadığını söylemenin başka bir yolu gibi görünüyor.
Ancak Britanya’da Daily Telegraph’tan Sarah Perry daha yardımseverdi.
“Sanki kitap hem yaşlı Marquez’i hem de genç Marquez’i içeriyormuş gibi, çırağın araştırıcısı, çekingen tavrıyla aktarılan yaşlılık algısı ve usandırıcı iyi mizahıyla birlikte” diye yazdı.
İsteklere uymamak mı?
García Márquez gibi, bir dizi büyük edebiyatçı da bazı eserlerin ölmeden önce imha edilmesi gerekir.
Ancak akrabalarının itaatsizliği, bazen dünyanın dört bir yanından yapılabiliyordu.
Yazar Franz Kafka 1924’te tüberkülozdan ölmeden önce arkadaşı Max Brod’a bütün eserlerini yakmasını söylemişti.
Arkadaşının isteğini hiçe sayan Brod daha sonra aralarında “Dava”, “Kale” ve “Amerika”nın da içerdiği eser koleksiyonunu yayımladı.
Bireyin güçlü devlete karşı mücadelesini anlatan “Dava”, geniş kesimlerce klasik olarak kabul ediliyor.
Efsaneye göre Romalı şair Virgil, ölümünden önce eserinin tamamlanamayacağından korkulduğu için üzerine “Aeneid” destanını yazdığı parşömenlerin yakılmasını sağlamıştır.
Destan şiiri, Batı medeniyetinin ve onun şiddet, şovenizm ve imparatorluk özlemi gibi en kötü niyetli eleştirisidir. Hala bir klasik olarak kabul ediliyor.
“Lolita”nın yazarı Vladimir Nabokov, karısından oğlu romanı “Laura’nın Orijinali”ni tamamlayamayacaksa yok teşvik etmek istedi.
Nabokov’un ölümünden otuz yıl sonra, 2009’da oğlu, rehber kartlarında kurşun kalemle yazılan, tamamlanmamış eseri serbest bırakıldı.
Bu olaylar belki de büyük yazarların ölüm döşeğinde yaşadığıne her zaman uyulmaması kanıtlanıyor.
Kaka ve Virgil’in bu eserleri dünyada nasıl olacaktı?
Belki de edebiyattaki büyük hacimlerin geçen daha geniş bir sorunu gündeme getiriyor. Biz ölümlüler, sevdiklerimizin ölüm dağıtımındaki bolluğu ne sıklıkla ihmal etmemeye karar veriyoruz?
Bunu öğrenmek zor ama ilginç olan şey, bunu neden yapabiliriz? García Márquez’in iki oğlunun, belki de kitabın sürecinin daha iyi olduğunu düşünerek babalarına yeten sevgiden dolayı “Ağustos’a Kadar” kitabını yayınlamayı seçmiş olabileceği öne çıktı.
Tabii ki, keder bulutu çoğu zaman akrabalarımızın açıkça bir şeyin olmasını isteyip istemediğine, emir verdiğine süt sağlıklı muhakemeyi gölgeliyor.
